Voorwoord

door Tessa Roseboom, hoogleraar Vroege Ontwikkeling en Gezondheid, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam UMC

Voorwoord

Veel grote maatschappelijke problemen (o.a. ongezondheid, ongelijkheid, criminaliteit) vinden hun oorsprong in het vroege leven. Recente schattingen laten zien dat 80% van de maatschappelijke kosten (ziekenzorg, medicatiegebruik, politie en justitie, uitkeringen) terug te voeren is op een valse start in het leven.

De omgeving waarin een mens zich ontwikkelt van een enkele cel tot peuter van twee, de eerste 1000 dagen van het leven, is cruciaal voor de fysieke, mentale en sociale ontwikkeling later in het leven. Als een mens zich ontwikkelt in een omgeving die onveilig en onvoorspelbaar is, heeft dat levenslange gevolgen. Een onveilige omgeving programmeert het brein voor dreiging en beïnvloedt dit de manier waarop het brein functioneert. Met alle gevolgen van dien voor het gedrag, relaties, schoolprestaties, kansen op de arbeidsmarkt en de mentale en fysieke gezondheid.

Omdat de vroege omgeving waarin mensen opgroeien zo belangrijk is voor het verdere leven is er in het Kinderrechten verdrag afgesproken dat kinderen extra bescherming verdienen. Er staat:

Eraan herinnerende dat de Verenigde Naties in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens hebben verkondigd dat kinderen recht hebben op bijzondere zorg en bijstand,

Indachtig dat, zoals aangegeven in de Verklaring van; de Rechten van het Kind, „het kind op grond van zijn lichamelijke en geestelijke onrijpheid bijzondere bescherming en zorg nodig heeft, met inbegrip van geëigende wettelijke bescherming, zowel vóór als na zijn geboorte”,

Bij alle maatregelen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden genomen door openbare of particuliere instellingen voor maatschappelijk welzijn of door rechterlijke instanties, bestuurlijke autoriteiten of wetgevende lichamen, vormen de belangen van het kind de eerste overweging.

De belangen van kinderen staan dus voorop. Kinderen hebben belang bij een veilige omgeving en een veilige hechting aan degenen die voor hen zorgen. Als het ouders niet lukt om in een veilige omgeving voor hun kind te voorzien, dan kan pleegzorg het beste alternatief zijn. Hoe de belangen van pleegkinderen optimaal gewaarborgd kunnen worden, en welke gevolgen dat heeft voor hun eventuele terugplaatsing leest u in dit rapport. Het Pedagogisch Beslis Model helpt bij de afweging of en wanneer een kind kan terugkeren naar de ouder(s). Centraal staat het belang van het kind.

Als mensen zich goed hebben kunnen ontwikkelen tijdens die kritische eerste 1000 dagen van het leven hebben ze daar niet alleen zelf baat bij, maar heeft de hele maatschappij daar baat bij. Het bespaart veel menselijk leed en kosten. Als kinderen kansrijk en veilig opgroeien, kunnen ze zich beter ontwikkelen en hebben ze een grotere kans op fysiek, mentaal en sociaal welzijn gedurende de rest van hun leven. Ik ben ervan overtuigd dat als de belangen van kinderen nog meer centraal gesteld worden, en we optimaal zorgen voor een veilige omgeving voor hen om in op te groeien, niet alleen de kinderen zelf daar baat bij hebben, maar de hele maatschappij. Nu en in de toekomst.

Tessa Roseboom, hoogleraar Vroege Ontwikkeling en Gezondheid, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam UMC

Roseboom, T. (2020)

De eerste 1000 dagen

Utrecht: De Tijdstroom

Roseboom, T. (2022)

Gelijk goed beginnen

Utrecht: De Tijdstroom