Pleegzorg en bijzondere kosten
Column van Mariska Kramer
Pleegzorg en Bijzondere kosten
Bijzondere kosten zijn specifieke kosten die gemaakt worden voor (pleeg)kinderen met een jeugdbeschermingsmaatregel (voogdij of ondertoezichtstelling) die uithuis zijn geplaatst.
Situatie sinds 1 januari 2015
Pleegouders die een contract hebben met een pleegzorgaanbieder hebben recht op begeleiding en pleegvergoeding en in voorkomende gevallen op vergoeding van toeslagen en bijzondere kosten. De regels over de pleegvergoeding staan in de Regeling Jeugdwet. Met de invoering van de Jeugdwet zijn de gemeenten verantwoordelijk voor pleegzorg.
Gemeenten hebben de wettelijke plicht om ervoor te zorgen dat pleegzorgaanbieders de pleegvergoeding en de vergoeding van bijzondere kosten kunnen verstrekken aan pleegouders. In de praktijk blijkt dat in de contracten tussen gemeenten en pleegzorgaanbieders niet is voorzien in de uitvoering van deze wettelijke verplichtingen.
Met name over de vergoeding van bijzondere kosten blijken zelden afspraken gemaakt te zijn, terwijl deze kosten hoog kunnen oplopen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft de gemeenten opgeroepen zo snel mogelijk in gesprek te gaan met hun pleegzorgaanbieder(s) om aanvullende contractafspraken te maken. (1)
Vormen van pleegvergoeding
De Regeling Jeugdwet beschrijft de verschillende soorten pleegvergoeding.
- Basisbedrag: een genormeerde onkostenvergoeding voor de verzorging van een pleegkind. Het bedrag is afhankelijk van de leeftijd van het kind en wordt jaarlijks geïndexeerd.
- Toeslagen: verhoging van het basisbedrag in bepaalde gevallen (crisissituaties, bij drie of meer pleegkinderen of bij een pleegkind met een beperking).
- Bijzondere kosten: noodzakelijke kosten die niet uit het basisbedrag of de toeslagen kunnen worden voldaan.
Noodzakelijke bijzondere kosten zijn volgens de wet:
- Incidentele hoge medische kosten die niet op grond van een andere regeling worden vergoed.
- Reiskosten in verband met de omgangsregeling waarvoor het basisbedrag redelijkerwijs niet toereikend is.
- De kosten voor een aanvullende ziektekostenverzekering.
In de praktijk krijgen pleegouders met veel meer noodzakelijke bijzondere kosten te maken. (2)
Beleidsvrijheid
Het basisbedrag en de toeslag staan wettelijk vast en zijn in een modelovereenkomst pleegzorg tussen gemeenten en pleegzorgaanbieders vastgelegd. Ten aanzien van de bijzondere kosten hebben gemeenten beleidsvrijheid. Zij maken hierover afspraken met de pleegzorgaanbieders in hun gemeente. Hierdoor kan het voorkomen dat pleegouders in de ene gemeente beter af zijn dan in de andere gemeente. Pleegouders die meerdere pleegkinderen hebben, kunnen met verschillende gemeenten te maken krijgen en daardoor met verschillende regelingen.
Vergoeding bijzondere kosten
De pleegzorgaanbieder is verantwoordelijk voor de betaling van de pleegvergoeding aan de pleegouders. Een verzoek tot vergoeding van toeslagen en bijzondere kosten moet bij de pleegzorgaanbieder worden ingediend.
Bezwaar en beroep
Wanneer het verzoek van de pleegouders tot vergoeding van deze kosten (gedeeltelijk) wordt afgewezen, kunnen de pleegouders binnen zes weken schriftelijk bezwaar indienen bij de pleegzorgaanbieder en indien nodig beroep instellen bij de bestuursrechter. Deze procedures kunnen zonder advocaat worden gevoerd.
Voetnoten:
(1) Zie o.a. de inleiding van de VNG handreiking pleegvergoeding, januari 2015.
(2) De kosten zijn door de VNG geïnventariseerd, zie pagina 10 Handreiking pleegvergoeding. De VNG adviseert de gemeenten om dit overzicht als leidraad te gebruiken.
Pleegzorg en bijzondere kosten
Bijzondere kosten zijn specifieke kosten die gemaakt worden voor (pleeg)kinderen met een jeugdbeschermingsmaatregel (voogdij of ondertoezichtstelling) die uithuis zijn geplaatst.
Situatie sinds 1 januari 2015
Pleegouders die een contract hebben met een pleegzorgaanbieder hebben recht op begeleiding en pleegvergoeding en in voorkomende gevallen op vergoeding van toeslagen en bijzondere kosten. De regels over de pleegvergoeding staan in de Regeling Jeugdwet. Met de invoering van de Jeugdwet zijn de gemeenten verantwoordelijk voor pleegzorg.
Gemeenten hebben de wettelijke plicht om ervoor te zorgen dat pleegzorgaanbieders de pleegvergoeding en de vergoeding van bijzondere kosten kunnen verstrekken aan pleegouders. In de praktijk blijkt dat in de contracten tussen gemeenten en pleegzorgaanbieders niet is voorzien in de uitvoering van deze wettelijke verplichtingen.
Met name over de vergoeding van bijzondere kosten blijken zelden afspraken gemaakt te zijn, terwijl deze kosten hoog kunnen oplopen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft de gemeenten opgeroepen zo snel mogelijk in gesprek te gaan met hun pleegzorgaanbieder(s) om aanvullende contractafspraken te maken. (1)
Vormen van pleegvergoeding
De Regeling Jeugdwet beschrijft de verschillende soorten pleegvergoeding:
- Basisbedrag: een genormeerde onkostenvergoeding voor de verzorging van een pleegkind. Het bedrag is afhankelijk van de leeftijd van het kind en wordt jaarlijks geïndexeerd.
- Toeslagen: verhoging van het basisbedrag in bepaalde gevallen (crisissituaties, bij drie of meer pleegkinderen of bij een pleegkind met een beperking).
- Bijzondere kosten: noodzakelijke kosten die niet uit het basisbedrag of de toeslagen kunnen worden voldaan.
Noodzakelijke bijzondere kosten zijn volgens de wet:
- Incidentele hoge medische kosten die niet op grond van een andere regeling worden vergoed.
- Reiskosten in verband met de omgangsregeling waarvoor het basisbedrag redelijkerwijs niet toereikend is.
- De kosten voor een aanvullende ziektekostenverzekering.
In de praktijk krijgen pleegouders met veel meer noodzakelijke bijzondere kosten te maken. (2)
Beleidsvrijheid
Het basisbedrag en de toeslag staan wettelijk vast en zijn in een modelovereenkomst pleegzorg tussen gemeenten en pleegzorgaanbieders vastgelegd. Ten aanzien van de bijzondere kosten hebben gemeenten beleidsvrijheid. Zij maken hierover afspraken met de pleegzorgaanbieders in hun gemeente. Hierdoor kan het voorkomen dat pleegouders in de ene gemeente beter af zijn dan in de andere gemeente. Pleegouders die meerdere pleegkinderen hebben, kunnen met verschillende gemeenten te maken krijgen en daardoor met verschillende regelingen.
Vergoeding bijzondere kosten
De pleegzorgaanbieder is verantwoordelijk voor de betaling van de pleegvergoeding aan de pleegouders. Een verzoek tot vergoeding van toeslagen en bijzondere kosten moet bij de pleegzorgaanbieder worden ingediend.
Bezwaar en beroep
Wanneer het verzoek van de pleegouders tot vergoeding van deze kosten (gedeeltelijk) wordt afgewezen, kunnen de pleegouders binnen zes weken schriftelijk bezwaar indienen bij de pleegzorgaanbieder en indien nodig beroep instellen bij de bestuursrechter. Deze procedures kunnen zonder advocaat worden gevoerd.
Voetnoten:
(1) Zie o.a. de inleiding van de VNG handreiking pleegvergoeding, januari 2015.
(2) De kosten zijn door de VNG geïnventariseerd, zie pagina 10 Handreiking pleegvergoeding. De VNG adviseert de gemeenten om dit overzicht als leidraad te gebruiken.
Auteur: Mariska Kramer
Datum: Mei 2021